Shkencëtarët japin alarmin: Nxehtësia në oqeane po rritet në mënyrë të frikshme, bota rrezikohet nga uraganet
Nxehtësia e sipërfaqes së oqeanit është në nivele rekord. Temperaturat filluan të rriteshin në mes të marsit dhe u rritën më shumë gjatë disa javëve, duke i lënë shkencëtarët të përpiqeshin të kuptonin saktësisht pse.
Temperaturat kanë rënë që nga kulmi i tyre në prill, siç ndodh natyrshëm në pranverë, por ato janë ende më të larta se sa kanë qenë ndonjëherë në rekord për këtë periudhë të vitit.
“Është e jashtëzakonshme,” tha Gregory C. Johnson, një oqeanograf në Administratën Kombëtare të Oqeanit dhe Atmosferës.
Edhe pse janë ende të dhëna paraprake, nëse ato qëndrojnë, sipas tij, “ky është një tjetër moment historik”.
Rekordi mund të mos duket i madh por është gati dy të dhjetat e shkallës, më i lartë se rekordi i mëparshëm në 2016, por duke pasur parasysh se sa nxehtësi nevojitet për të ngrohur oqeanin, “është një sasi masive energjie”, tha për CNN Mattheë England, profesor i dinamikës së oqeanit dhe klimës në Universitetin e Uellsit të Ri Jugor, Australi.
Çfarë fshihet pas kësaj rritjeje të shpejtë nuk është ende plotësisht e qartë. “Këto temperatura sapo u rritën, nuk e kemi patur mundësinë për t’i hulumtuar,” tha Johnson.
Disa shkencëtarë janë të shqetësuar se shkalla e këtyre të dhënave të reja mund të shënojë fillimin e një tendence alarmante. Të tjerë thonë se temperaturat rekord si këto janë gjithmonë shqetësuese, por të pritshme duke pasur parasysh krizën klimatike të shkaktuar nga njerëzit.
Të gjithë pranojnë se pasojat ka të ngjarë të jenë të rëndësishme. Oqeanet më të ngrohta zbardhin koralet, vrasin jetën detare, rrisin rritjen e nivelit të detit dhe e bëjnë oqeanin më pak efikas në thithjen e ndotjes nga ngrohja e planetit, sa më të ngrohta të jenë oqeanet, aq më shumë planeti do të ngrohet.
Rikthimi i El Niños
Një shtytës kryesor i nxehtësisë besohet të jetë një El Niño potencialisht i fortë, një luhatje natyrore klimatike e lidhur me ngrohjen në Oqeanin Paqësor tropikal qendror dhe lindor, i cili ka një efekt ngrohjeje globale.
Bota sapo ka dalë nga një La Niña 3-vjeçare, homologu më i freskët i El Niños. Që kur La Niña përfundoi në mars, temperaturat e oqeanit duket se janë në një rikthim, thonë shkencëtarët.
Organizata Botërore Meteorologjike tha të mërkurën se ka rreth 80% mundësi që El Niño të zhvillohet midis korrikut dhe shtatorit. Por një pjesë e asaj që i ka habitur shkencëtarët është se temperaturat janë rritur kaq shumë para se të mbërrinte.
Disa janë të shqetësuar se kjo sugjeron se ndryshimet klimatike mund të përparojnë në mënyra që modelet klimatike nuk i kanë parashikuar.
Nxehtësia në thellësi të oqeanit
Temperaturat sipërfaqësore tregojnë një histori për atë që po ndodh me oqeanet e botës.
Por për të kuptuar se ku po shkon bota në planin afatgjatë, është e rëndësishme të shikojmë edhe temperaturat më të thella të oqeanit, tha Sarah Purkey, një asistent profesor në Institutin e Oqeanografisë Scripps.
“Përmbajtja e nxehtësisë së oqeanit ka qenë në një rritje shumë të qëndrueshme, ndonjëherë në përshpejtim,” tha Purkey për CNN, për shkak të ngrohjes globale të shkaktuar nga njeriu. Oqeanet thithin rreth 90% të nxehtësisë së tepërt që prodhon bota, si dhe rreth 25% të ndotjes së karbonit.
Një studim i botuar në prill zbuloi se nxehtësia në sistemin klimatik po përshpejtohej, duke sjellë lajme të këqija për oqeanet.
“Ka një nevojë vërtet urgjente për ta kuptuar këtë, sepse nëse është pjesë e një tendence afatgjatë, kjo është vërtet shumë shqetësuese,” tha Karina von Schuckmann, një oqeanografe në Mercator Ocean International në Francë dhe një bashkautore në studim.
Një arsye befasuese mund të jetë reduktimi i aerosoleve në atmosferë. Në vitin 2020, u prezantuan rregullore për të kufizuar sasinë e squfurit në anijet me karburant të përdorur, një politikë që synon adresimin e ndotjes së ajrit.
Megjithëse ndotja e ajrit ka një ndikim të rëndësishëm në shëndetin e njeriut, ai gjithashtu vepron si një krem artificial diellor dhe reflekton rrezet e diellit larg nga Toka. Një teori është se mungesa e aerosoleve mund të ketë rritur nxehtësinë, tha von Schuckmann.
Ndikimet shqetësuese të ngrohjes së oqeanit
Cilatdo qofshin arsyet pas rritjes së nxehtësisë së oqeanit, ndikimet janë potencialisht katastrofike nëse temperaturat vazhdojnë të dalin jashtë grafikëve.
Oqeanet na mbrojnë nga ndikimet e plota të krizës klimatike. Por ky rol mbrojtës vjen me një kosto të lartë.
Niveli i detit rritet me ngrohjen e ujit, jo vetëm përmes shkrirjes së shtresave të akullit, por uji zgjerohet gjithashtu ndërsa nxehet.
Ngrohja e sipërfaqes mbingarkon ciklonet dhe uraganet.
Shkencëtarët janë veçanërisht të shqetësuar për ndikimin e ngrohjes në rrymat e përmbysjes meridionale, “rripat transportues” të oqeanit që shtyjnë ujin sipërfaqësor drejt oqeanit më të thellë dhe luajnë një rol kyç në rregullimin e ekuilibrit energjetik të planetit.
Fuqia e rrymave do të përcaktojë se sa efikas është oqeani në marrjen e nxehtësisë së tepërt që prodhojnë njerëzit, tha ekperti. Dhe, për shembull, nëse rryma e përmbysjes në Oqeanin Atlantik dobësohet pasojat mund të jenë të tmerrshme, duke përfshirë dimra shumë të ftohtë në Evropën Perëndimore, ngritjen e shpejtë të nivelit të detit dhe ndërprerjen e musoneve tropikale.
Tani për tani, temperaturat e sipërfaqes së oqeanit kanë filluar të bien, edhe nëse ato mbeten të larta për këtë periudhë të vitit.
Ndërsa shkencëtarët vazhdojnë të analizojnë arsyet e ngrohjes rekord të oqeaneve, ato janë të qarta që të dhënat do të vazhdojnë të thyhen ndërsa kriza klimatike intensifikohet.
“Kjo është një thirrje zgjimi, shpresoj, për të gjithë në nivel global që kjo trajektore e ngrohjes në të cilën jemi ne nuk do të ndalet derisa të kthejmë emetimet tona menjëherë në zero,” tha Johnson.
nxehtesia oqeani uragane shkencetaret
