Parada ushtarake në Sheshin e Kuq në Moskë dhe qytete anembanë Rusisë më 9 maj, është bërë një ngjarje e përvitshme për rusët, duke shënuar fitoren mbi Gjermaninë naziste në 1945.
Nën pushetin e Vladimir Putin, Dita e Fitores është bërë një shfaqje e forcës së trupave dhe pajisjeve ushtarake, si dhe një shans për të kujtuar sakrificat e Luftës së Dytë Botërore. 27 milionë qytetarë sovjetikë vdiqën, deri tani humbja më e madhe e çdo vendi, në atë që rusët e quajnë Lufta e Madhe Patriotike.
Këtë vit, ngjarja ka marrë një rëndësi. Larg nga çlirimi i Evropës, Rusia ka zhvilluar muaj luftë kundër fqinjit të saj Ukrainës dhe nuk ka asnjë formë të vërtetë të fitores ushtarake që mund të festojë.
Regjimentet që luajtën një rol kyç në luftë do të parakalojnë përpara kryesisë dhe presidentit, fjalimi i të cilit do të ketë jehonë në të gjithë Sheshin e Kuq dhe do të shqyrtohet me kujdes për atë që pritet më pas. Udhëheqësi rus shpesh e përdor këtë moment për të dërguar mesazhe të rëndësishme.
Parada e Ditës së Fitores u shënua herë pas here në epokën sovjetike dhe u ringjall nga Presidenti Boris Yeltsin për 50-vjetorin në 1995, por ishte Vladimir Putin në vitin 2008 që e bëri atë një ngjarje vjetore me pajisje ushtarake. Identiteti rus është krijuar kryesisht me Ditën e Fitores në sfond, me libra shkollorë dhe libra historie që fokusohen në Rusinë si çlirimtaret e Evropës gjatë kohës së luftës.
“Edhe në një vit normal, është një shfaqje e madhe e forcës së Rusisë, e kontrollit të Putinit dhe gjithçka që ai përfaqëson. Dhe kjo është përforcuar këtë vit”, thotë Ammon Cheskin nga Universiteti i Glasgow.
Pretendimet se ai do të deklarojë përfundimin e fushatës janë mohuar, ashtu si dhe raportet se ai do të shpallë një luftë ose një mobilizim të rusëve. Ushtria ruse nuk do t’i “rregullojë artificialisht” veprimet e saj në ndonjë datë të caktuar, tha ministri i Jashtëm Sergei Lavrov.
Mund të shpallet diçka më pak se mobilizimi i plotë, si përgjigje ndaj humbjeve të mëdha të Rusisë në fushën e betejës. Dhjetëra reklama janë shfaqur në faqet e internet javët e fundit në kërkim të “specialistëve në punën e mobilizimit”, por një hap i tillë mund të godasë popullaritetin e presidentit dhe 9 maji mund të mos jetë koha e duhur për ta shpallur atë.
Pasi Rusia aneksoi Krimenë në vitin 2014, Vladimir Putin shënoi Ditën e Fitores me një fjalim në Sheshin e Kuq për mposhtjen e fashizmit, përpara se të fluturonte në portin e Sevastopolit të Detit të Zi për të festuar fitoren e tij të re para mijëra shikuesve.
“Këtë vit objektivi kryesor ishte shpallja e fitores që supozohej të ndodhte në shkurt”, thotë Ernest Ëyciszkieëicz i Qendrës për Dialogun dhe Mirëkuptimin Polako-Rus. “Ata po përgatisin një marifet PR për të hënën: është e rëndësishme për rusët të shohin se operacioni special ushtarak për të cilin ata kanë dëgjuar ka çuar në diçka të prekshme”.
Në vend që të festojë përmbysjen e qeverisë së Ukrainës, Kremlini do të duhet të kënaqet me kapjen e pjesës më të madhe të Mariupolit. Qyteti mund të jetë në rrënoja, por Rusia ka folur vazhdimisht për “denazifikimin dhe demilitarizimin” e Ukrainës dhe mund të pretendojë humbjen e batalionit Azov, të cilin e ka portretizuar rrejshëm si nazist. Kjo do të rezononte në një ditë që shënon Luftën e Dytë Botërore.
“Në qytetet ruse dhe kryeqytetet rajonale ne mund të shohim shenja me simbolin e Ditës së Fitores,” thotë Olga Irisova, bashkëthemeluese e grupit të analizës Riddle Russia. “Zakonisht shenjat thonë 9 maj 1945, por këtë vit është 1945/2022, kështu që ata po përpiqen t’u japin njerëzve idenë se edhe një herë ata po i kundërvihen nazistëve.”
Mariupoli në vetëvete nuk do të ketë paradë të Ditës së Fitores për shkak të kërcënimeve të dukshme të sigurisë. Udhëheqësi përfaqësues i Rusisë në rajon, Denis Pushilin, ka thënë se një paradë do të duhet të presë derisa Mariupol të bëhet pjesë e të ashtuquajturës Republikë Popullore të Donetskut.
Megjithatë, do të ketë ngjarje festive të paspecifikuara dhe mund të shfaqet dukshëm në mbulimin rus. Në prag të 9 majit, qyteti ka pasur vizita nga doktori i televizionit të Kremlinit Vladimir Solovyov dhe një delegacion nga Kremlini i kryesuar nga zëvendës shefi i kabinetit të presidentit, Sergei Kiryenko.
Parada e Ditës së Fitores në Shesh të Kuq ka të bëjë gjithashtu me estetikën, dhe në veçanti me pajisjet ushtarake. Është një shans për Kremlinin të tregojë armatimin e tij më të fundit.
Ishte tanku Armata T-14 që ktheu kokën në Ditën e Fitores në 2015, por ai ka rënë në sy nga mungesa e tij në luftën në Ukrainë, sepse nuk është ende gati për luftime në vijën e parë. Ukraina thotë se ka shkatërruar mbi 1000 tanke më pak moderne ruse në fushën e betejës.
Do të ketë më pak pajisje dhe më pak trupa këtë vit sesa në vitin 2021. Por do të ketë ende rreth 10,000 trupa dhe 129 pajisje ushtarake, sipas një analize të BBC Russian. Një nga tanket më të rinj të Rusisë, T-80BVM, si dhe sistemi raketor anti-ajror Pantsir-S1 do të zhduket.
Qielli do të jetë po aq i madh sa më parë, me 77 avionë dhe helikopterë, dhe forcat ajrore kanë bërë prova mbi Sheshin e Kuq në një formacion Z, simboli i diskutueshëm i miratuar nga forcat pushtuese.
Por këtë vit nuk do të ketë liderë të huaj, të cilin Kremlini e konsideron 77-vjetorin që nuk është një ngjarje e rëndësishme në vetvete.
Gjithsesi, shumica e mesazheve rreth Ditës së Fitores i drejtohen popullatës ruse, thotë Olga Irisova. Duke shfrytëzuar narrativën naziste nga Lufta e Dytë Botërore, Kremlini është në gjendje të ngjallë ndjenja të forta sepse shumica e rusëve kanë të afërm që ose kanë vdekur ose kanë luftuar në luftë.
Ndërsa ngjarjet do të zhvillohen në të gjithë Rusinë, në vendet fqinje 9 maji është bërë gjithnjë e më pak i rëndësishëm. Ukraina pa disa nga humbjet më të mëdha në luftë dhe një sondazh i fundit i opinionit sugjeroi që data duhet të shihet si një ditë kujtimi dhe jo si një ditë fitoreje.
Kazakistani ka anuluar paradën e tij ushtarake për të tretin vit radhazi dhe Letonia e ka shpallur atë një ditë përkujtimi, për viktimat e luftës së Rusisë në Ukrainë./Përshtati nga BBC, e.b-albeu.com
