Fillimisht e pagëzuar me emrin “Slava” që në shqip i bie lavdi, anija luftarake e njohur tash si “Moskva” për nder të kryeqytetit rus, ka shërbyer në Luftën e Ftohtë, pastaj për një bashkëpunim të shkurtër për paqe me SHBA-në dhe në fund për konfliktet në Siri, Gjeorgji dhe tash në Ukrainë.
I vlerësuar si simboli i flotës ruse në Detin e Zi, anija luftarake të enjten pësoi një goditje të rëndë në ujërat e Ukrainës, vend ku u ndërtua dekada më parë.
Çka ndodhi të enjten me luftanijen?
Rusia bëri të ditur të enjten se një zjarr shpërtheu në bordin e anijes “Moskva”, duke e dëmtuar rëndë atë dhe të gjithë marinarët u evakuuan. Rusia fillimisht e mohoi se ka pasur një sulm në anije, e cila në kushte normale ka rreth 500 marinarë në bord dhe se raketat e saj të drejtuara ishin të paprekura. Mirëpo, më vonë të enjten Ministria ruse e Mbrojtjes deklaroi se luftanija është fundosur.
Maksym Marchenko, guvernatori i rajonit të Odessas, tha se Ukraina goditi anijen me dy raketa Neptun dhe shkaktoi “dëme serioze”. Oleksiy Arestovych, një këshilltar i presidentit të Ukrainës, tha se anija u mbyt. Por Yuriy Sak, një këshilltar i ministrit të mbrojtjes të Ukrainës, tha më vonë se ai nuk ishte në gjendje të konfirmonte nëse ishte fundosur apo goditur nga forcat ukrainase anija.
“Moskva” ishte rreth 100 kilometra në jug të Odessës kur ndodhi zjarri, sipas një zyrtari të lartë të mbrojtjes së SHBA-së, i cili foli në kushte anonimiteti, raportoi Associated Press të enjten.
Moskva mund të mbajë 16 raketa lundrimi me rreze të gjatë. Heqja e kësaj anije nga lufta do të reduktonte shumë fuqinë e Rusisë në Detin e Zi.
Çdo sulm ndaj Moskvas do të ishte një goditje e madhe për prestigjin rus, shtatë javë pas një lufte që Rusia e ka nisur në Ukrainë, e që tashmë shihet gjerësisht si një gabim historik.
Historia e luftanijes
Luftanija u hodh në treg si “Slava” nga një kantier detar në Mykolaiv, në atë që atëherë ishte republika sovjetike e Ukrainës, në korrik të vitit 1979. Luftanija ishte projektuar për të mbajtur një ekuipazh prej 476 personash, me 62 oficerë shtesë.
“Slava” shërbeu si flamuri i flotës sovjetike në Detin e Zi. Ajo mbante raketa tokë-tokë dhe tokë-ajër, armë dhe mortaja. Kishte gjithashtu një kuvertë helikopteri.
Gjatë Luftës së Ftohtë, ajo mbante gjithashtu armë bërthamore. Në vitin 1989, nën udhëheqësin sovjetik Mikhail Gorbachev, shkencëtarët amerikanë dhe sovjetikë morën pjesë në një test të përbashkët në Detin e Zi, për të matur emetimin e neutroneve dhe rrezeve gama.
Nga “Slava” në “Moskva”
Luftanija “Slava” është riparuar nga vitet 1990-1999. Gjatë kësaj kohe, Bashkimi Sovjetik u shemb, u shfaq një Ukrainë e pavarur dhe u themelua ekonomia e Rusisë. Më në fund, e riparuar dhe ripagëzuar “Moskva”, anija priti Putinin dhe kryeministrin e atëhershëm italian Silvio Berlusconi gjatë një vizite në vitin 2003 në Sardenjë.
Gjatë luftës së Rusisë me Gjeorgjinë në vitin 2008, “Moskva” mori pjesë në operacione në Detin e Zi dhe Gjeorgjia tha se ajo ishte përfshirë në një sulm ndaj vendit.
Në vitin 2014, ndërsa Rusia aneksoi Gadishullin e Krimesë, “Moskva” bllokoi anijet detare të Ukrainës që të largoheshin nga Liqeni Donuzlav.
Më 2015-2016, ajo u vendos në Detin Mesdhe për të ofruar mbështetje për fushatën ushtarake ruse që mbështeti presidentin sirian Bashar Assad në luftën civile të vendit të tij. Pjesëtarët e saj u dekoruan për shërbimin e tyre atje dhe në luftën kundër Gjeorgjisë.
“Moskva” iu nënshtrua riparimeve dhe modernizimit nga viti 2018 deri në korrik 2020.
Pasi Rusia pushtoi Ukrainën më 24 shkurt, “Moskva” mori pjesë në një sulm në ishullin Zmiinyi (Gjarpëri), i cili ndodhet rreth 35 kilometra nga bregu i vendit.
