Astronomët zbulojnë yjet më të largët të galaktikës sonë

Astronomët në SHBA kanë zbuluar disa nga yjet më të largët të gjetur ndonjëherë në galaktikën tonë, veçanërisht në aureolën galaktike, rajonin e zgjeruar sferoidal që rrethon trupin kryesor të galaktikës. Falë këtyre vëzhgimeve të reja, shkencëtarët tani kanë një pamje më të mirë të kufijve të jashtëm të aureolës.

Konkretisht, u gjetën 208 yje të ndryshueshëm të llojit RR Lyrae, me më të largëtit prej tyre më shumë se një milion vite dritë nga Toka dhe të vendosura pothuajse në mes të distancës nga galaktika jonë fqinje Andromeda, e cila është rreth 2.5 milionë vite dritë e largët. Yjet e lashtë në fjalë janë me shkëlqim të parashikueshëm në ndryshim (ai luhatet brenda një cikli të përsëritur) dhe kështu konsiderohen ideale si pika referimi për matjen e distancave galaktike.

“Kërkimi i ri ripërcakton atë që përbën kufijtë më të jashtëm të galaktikës sonë. Në fakt, galaktika jonë dhe Andromeda janë të dyja aq të mëdha sa nuk ka pothuajse asnjë hendek midis dy galaktikave”, tha profesori i astronomisë dhe astrofizikës në Universitetin e Kalifornisë, Santa Cruz, Raja Guha. Thakurta, i cili e bëri njoftimin në Konferencën e Shoqërisë Astronomike Amerikane në Seattle.

Astronomët vunë në dukje se aureola përreth, e përbërë nga yje të ndryshëm të shpërndarë, është shumë më e madhe se disku kryesor i galaktikës sonë, i cili nuk i kalon 100,000 vite dritë në diametër. Sistemi ynë diellor me Tokën ndodhet në një nga krahët spirale të diskut. Në mes të diskut është një “fryrje” qendrore dhe rreth saj është aureola që përmban yjet më të vjetër në galaktikën tonë, e cila shtrihet qindra mijëra kilometra në çdo drejtim.

Aureola është e vështirë për t’u studiuar sepse është shumë larg nga Toka dhe yjet e saj janë shumë të rrallë në krahasim me ata në diskun qendror galaktik. Nga ana tjetër, aureola dominohet nga materia e errët dhe kështu përmban pjesën më të madhe të masës totale galaktike.

Bazuar në vlerësimet e mëparshme, aureola shtrihet deri në 300 kiloparsekë, ose rreth një milion vite dritë nga qendra galaktike (një kiloparsek është 3,260 vite dritë), por studimi i ri e shtrin kufirin e jashtëm të aureolës në të paktën 320 kiloparsekë. /albeu.com


Shtuar 10.01.2023 08:18