Kreu i Prokurorisë së Posaçme Kundër Krimi të Ogranizuar dhe Korrupsionit, Altin Dumani, në një intervistë për prestigjozen italiane “La Republicca”, ka folur për situanë kriminale në Shqipëri dhe se si institucioni që ai rejton po e lufon.
Dumani gjatë intervistës ka theksuar se sot bandat shqitare kanë një dnikim të fuqishëm në të gjithë europën duke përfshirë dhe Italinë, ku kanë një bashkëpunim të fortë me mafien vendase.
Sipas tij grupet kriminale shqiptare karakterizohen nga lidhje të ngushta familjare dhe shoqërore, por pa një hierarki të qartë.
Ai foli edhe në lidhje me ndikimin dhe lidhjet që këto grupe kanë me politikën dhe drejtësinë në vend.
Intervista e plotë:
Pyetje: Altin Dumani, në Shqipëri ju jeni kreu i Prokurorisë së Posaçme Kombëtare kundër Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit (SPAK) dhe jeni një nga magjistratët më të ekspozuar në vendin tuaj për luftën kundër klaneve shqiptare që janë përhapur në Evropë dhe në veçanti në Itali. Në Itali ata u bënë ortakë në organizata të ndryshme kriminale. Çfarë i bashkon dhe cila është puna e tyre?
Dumani: Si çdo organizatë kriminale, synimi i këtyre grupeve të drejtuara nga shtetas shqiptarë është pasurimi i paligjshëm nëpërmjet aktiviteteve kriminale. Në këtë drejtim, synimet dhe objektivat e tyre, edhe në kuadër të bashkëpunimit me klanet italiane, nuk ndryshojnë, por synojnë grumbullimin e parave në kundërshtim me ligjin.
Pyetje: Në cilat qytete italiane ka më shumë prani të grupeve kriminale shqiptare, referuar hetimeve tuaja?
Dumani: Aktivitetet e përbashkëta hetimore me autoritetet gjyqësore italiane zbulojnë se në vendin tuaj ka shtetas shqiptarë të përfshirë në vepra penale që kanë të bëjnë kryesisht me trafikun e drogës, pastrimin e parave, trafikun e qenieve njerëzore, emigracionin e paligjshëm dhe mashtrimin kompjuterik. Këto aktivitete kriminale dyshohet se janë kryer në disa qytete si: Romë, Milano, Firence, Venecia, Ankona, Torino, Bari, Breshia, Bergamo, Pordenone, Piza dhe Leçe.
Pyetje: Me cilat grupe kriminale apo mafioze italiane kanë lidhjet dhe interesat më të mëdha?
Dumani: Hetimet e deritanishme kanë zbuluar bashkëpunime të grupeve shqiptare me klanet puliane, kryesisht në trafikun e drogës. Për më tepër, një hetim paralel i kryer me magjistratët e prokurorisë së Katanias zbuloi se një grup kriminal shqiptar bashkëpunonte me persona të lidhur me Cosa Nostra për të pastruar një shumë të madhe parash. Kemi indikacione dhe të dhëna, të cilat i ndajmë me autoritetet gjyqësore të vendit tuaj, nga të cilat dalin sesi grupet shqiptare bashkëpunojnë me klane mafioze italiane.
Pyetje: A ka një zgjerim të aktivitetit të klaneve shqiptare në vendet evropiane?
Dumani: “Është e vështirë të thuhet nëse ka një zgjerim, por ajo që vërejmë është se këto grupe kanë arritur të ndikojnë në tregun e kokainës dhe kanabisit në vendet e BE-së, duke qenë kryesisht aktivë në Greqi, Itali, Spanjë, Belgjikë, Luksemburg, Holandë, Gjermani, Danimarkë dhe Britaninë e Madhe. Në Shqipëri u kapën sasi të mëdha kokaine me destinacion tregun europian.
Pyetje: A është zgjeruar veprimtaria e tyre edhe në Amerikën e Jugut?
Dumani: Dekadën e fundit ka pasur një rritje të dërgesave me shumicë të kokainës nga Amerika e Jugut të kontrolluara nga grupe shqiptare, të destinuara kryesisht për vendet e BE-së. Ky zhvillim është rezultat i lidhjeve të forta që ata kanë arritur të krijojnë me kartelet e drogës nga Ekuadori, Kolumbia, Peruja, Brazili dhe Meksika.
Pyetje: A mund të flasim për ekzistencën e një “mafie shqiptare”?
Dumani: Termi “mafia shqiptare” është më tepër një term i përdorur nga media dhe qarqet akademike, pasi nuk është një term ligjor në legjislacionin penal shqiptar. Për t’iu rikthyer çështjes, nuk mund të thuhet se sot kemi struktura kriminale që ngjajnë me mafien italiane, pra organizata të tilla si Cosa nostra, Ndrangheta, Camorra ose Sacra Corona Unita. Grupet kriminale shqiptare karakterizohen nga lidhje të ngushta familjare dhe shoqërore, por pa një hierarki të qartë. Ato veprojnë kryesisht në grupe të vogla dhe në bashkëpunim me organizata vendase ose me organizata të tjera shqiptare.
Pyetje: A ka një kryetar të “klanit shqiptar” në Itali apo ka grupe të pavarura autonome?
Dumani: Me sa dimë sot nuk mund të themi se kemi një udhëheqës të vetëm të grupeve shqiptare apo një “shef”. Shqiptarët dallohen për stilin e tyre autonom operativ, ku sigurisht janë rastet e bashkëpunimit me klane të tjera të përbëra nga shtetas shqiptarë, nuk përjashtohen dhe kombësi të tjera.
Pyetje: A mund të konsiderohet korrupsioni në Shqipëri një armë në favor të klaneve, me të cilën përfitohen përfitime “institucionale”?
Dumani: Klanet shqiptare, si çdo grup tjetër kriminal, përpiqen të dobësojnë forcën e ligjit dhe për këtë qëllim përpiqen vazhdimisht të krijojnë lidhje me institucionet nëpërmjet ryshfetit apo shantazhit. Në Shqipëri jemi përballur me këtë fenomen sigurisht shqetësues dhe është një nga prioritetet e punës së SPAK-ut. Gjatë hetimeve që kemi kryer janë konstatuar disa raste ku anëtarë të krimit të organizuar kanë rekrutuar apo korruptuar punonjës policie të gradave ndryshme.
Pyetje: Në çfarë nivelesh ka arritur korrupsioni?
Dumani: Korrupsioni është një fenomen shqetësues për vendet në tranzicion dhe Shqipëria nuk mund ta shmangë këtë problem. SPAK e konsideron thelbësore për funksionimin e shtetit ligjor luftën kundër korrupsionit të zyrtarëve të lartë të shtetit dhe një nga prioritetet kryesore të punës së tij, që nga themelimi. SPAK ka sanksionuar disa magjistratë, prokurorë, oficerë policie, kryetar bashkie dhe ish-kryetar bashkie, një zëvendësministër, një ish-prokuror të përgjithshëm, një ish-ministër të brendshëm për krime korrupsioni ose shpërdorim detyre dhe aktualisht ka arrestuar një ish-ministër dhe një deputet të Kuvendi i Shqipërisë.
Pyetje: A ka politikanë apo magjistratë, pra, që bashkëpunojnë me krimin e organizuar në Shqipëri?
Dumani: Lidhjet e krimit me politikën, përfshirë drejtësinë, janë një fenomen shqiptar dhe nuk është rastësi që në vendin tonë është ndërmarrë një reformë e gjerë në sistemin gjyqësor.
Pyetje: Ku riinvestohen të ardhurat e trafikut të drogës, prostitucionit dhe trafikimit të qenieve njerëzore?
Dumani: Ka institucione të tjera që bëjnë analiza të detajuara për të vlerësuar rrezikun e pastrimit të parave. Por në përgjithësi, bazuar në hetimet e kryera nga SPAK, mund të themi se sektorët më të prekur nga pastrimi i parave janë ndërtimi, pasuritë e paluajtshme, lojërat e fatit dhe turizmi hotelier. Kohët e fundit është vënë re edhe përdorimi i kriptomonedhave. Një rast interesant i hetuar nga SPAK ishte në vend të ndërtuesit nga Palermo Francesco Zummo, i cili tentoi të pastronte rreth 18 milionë euro përmes institucioneve bankare shqiptare. SPAK e ka sekuestruar këtë shumë dhe procedimi po shqyrtohet nga gjyqtarët me qëllim sekuestrimin përfundimtar të të gjithë shumës prej 18 milionë e 400 mijë eurosh.
Pyetje: Cili është rreziku më i madh që përfaqëson sot ajo që ne e quajmë mafia shqiptare?
Dumani: Rreziku kryesor i krimit të organizuar shqiptar është ndikimi i tij në ekonominë e vendit. Pastrimi i parave nëpërmjet investimeve të ndryshme deformon ekonominë e tregut dhe konkurrencën e lirë. Forcimi i grupeve kriminale sjell edhe shtimin e konflikteve të dhunshme mes tyre, me pasojë dëmin në sigurinë e qytetarëve.
Pyetje: Cila është strategjia juaj për të luftuar këto klane?
Dumani: Duke qenë se krimi i organizuar është transnacional, SPAK i ka kushtuar vëmendje të madhe forcimit të bashkëpunimit me autoritetet e huaja gjyqësore (si vendet e BE-së apo më gjerë). Bashkëpunimi me autoritetet e huaja gjyqësore përfshin krijimin e ekipeve të përbashkëta hetimore, procedimet paralele dhe ndihmën e ndërsjellë juridike. Aktualisht, Prokuroria Speciale ka disa ekipe të përbashkëta hetimore me autoritetet gjyqësore italiane, britanike, franceze, gjermane dhe spanjolle. Sondazhe paralele janë kryer edhe me vende si Danimarka dhe Norvegjia. Sekuestrimi dhe konfiskimi i produkteve të veprës penale janë gjithashtu në kuadër të kësaj strategjie. Për këtë, Departamenti i Hetimit Financiar filloi punën, i përbërë nga hetues të përzgjedhur pas një procesi shumë rigoroz. Në këto tre vite SPAK ka arritur të sekuestrojë dhe të konfiskojë pasuri të luajtshme dhe të paluajtshme, kompani dhe shuma parash në mbi 100 milionë euro.
