Në murin e bardhë dhe të lagësht të bodrumit të shkollës Yahidne është një kalendar i vizatuar me shkumësa të kuqe. Ai shënon një periudhë traume të paimagjinueshme – nga 5 marsi deri më 2 prill – për banorët e këtij fshati.
Yahidne, 140 km në veri-perëndim të Kievit dhe pak jashtë qytetit të Chernihiv, afër kufijve me Bjellorusinë dhe Rusinë, u pushtua nga ushtarët rusë për gati një muaj, shkruan Yogita Limaye e BBC nga Chernihiv.
Kur ata erdhën, morën burra, gra dhe fëmijë nga shtëpitë e tyre nën kërcënimin e armëve dhe i mbajtën në bodrumin e shkollës lokale për katër javë – rreth 130 njerëz ngushtë në një dhomë afërsisht 65 metra katrorë.
Gjashtëdhjetë vjeçari Mykola Klymchuk ishte një prej tyre. Ai u ofrua të na tregonte bodrumin. Ndërsa zbrisnim një shkallë të shkurtër, filluam të nuhasim erën e keqe të sëmundjes dhe kalbjes. Dhoma ishte e pisët – disa dyshekë, rroba, këpucë dhe libra ishin shpërndarë në dysheme, kishte katër shtretër të vegjël në qendër dhe një grumbull veglash në një cep. Mykola na çoi drejt e në skajin më të largët të dhomës.
“Kjo ishte hapësira ime, gjysmë metri. Unë flija në këmbë,” tha ai. Zëri i tij u mbyt dhe filloi të qante. “Këtu u lidha në parmakë me shami që të mos rrëzohesha. Kam kaluar 25 netë kështu.”
Mykola tha se nuk mund të lëvite fare nga frika se mos shkele mbi njerëzit. Rreth 40 ose 50 fëmijë ishin midis të burgosurve, përfshirë foshnjat. Më i vogli ishte vetëm dy muajsh. Forcat ruse arritën me shpejtësi në fshatra si Yahidne ndërsa nisën sulmin e tyre në Chernihiv. Për javë të tëra qyteti me rreth 300,000 banorë u ndërpre pasi forcat ruse e rrethuan dhe bombarduan atë, pasi kishin hasur në rezistencë. Ata shkatërruan gjithashtu një urë në rrugën për në kryeqytetin Kiev, duke i lënë banorët pa ku të ikin.
Tani rusët janë tërhequr pas dështimit të tyre për të marrë Kievin. BBC është një nga organizatat e para të lajmeve që ka arritur në këtë zonë dhe tmerri i asaj që ndodhi si nën okupim ashtu edhe nën bombardime mund të zbulohet. Aq afër kufirit, njerëzit shqetësohen gjithashtu se rusët mund të kthehen së shpejti.
15-vjeçarja Anastasiia ishte në bodrumin Yahidne së bashku me babanë dhe gjyshen e saj.
“Nuk kishte pothuajse asnjë dhomë. Ne jetonim ulur. Ne flinim ulur. Jo se flinim fare. Ishte e pamundur. Kaq shumë predha po zbarkonin këtu. Ishte e padurueshme,” tha ajo. Dhoma nuk kishte ajrim. Dy dritaret e saj ishin të mbyllura.
“Gjatë kohës që isha këtu, vdiqën 12 persona”, tha Mykola.
Shumica e tyre ishin të moshuar. Është e paqartë se për çfarë vdiqën, por Mykola beson se disa u mbytën nga ngushtica deri sa vdiqën.
Kur njerëzit vdiqën, trupat nuk mund të hiqeshin menjëherë. Ushtarët rusë nuk të lejonin çdo ditë. Dhe për shkak të luftimeve të vazhdueshme jashtë – granatime me mortaja, shpërthime dhe të shtëna me armë zjarri – ishte gjithashtu e rrezikshme.
Kjo do të thoshte se njerëzit, përfshirë fëmijët, jetonin mes kufomave për orë të tëra, dhe nganjëherë me ditë, derisa të mund të nxirreshin jashtë.
Anastasiia është e frikësuar dhe dukshëm vuan nga stresi i javëve nën rrethim.
